The whole mess… almost

Then Beauty … ah, Beauty –
As I led her to the window
I told her: “You I loved best in life
… but you’re a killer; Beauty kills!”
Not really meaning to drop her
I immediately ran downstairs
getting there just in time to catch her
“You saved me!” she cried
I put her down and told her: “Move on.”

Dit fragment uit het gedicht ‘The whole mess… almost’ van Gregory Corso is het motto geworden van mijn roman Mijn beeldschone aandoening. Gregory Corso (1930-2001) behoorde tot de Beat Generation, een invloedrijke groep Amerikaanse schrijvers die in de jaren vijftig en zestig hun hoogtijdagen beleefden. Eigenlijk weet ik weinig van ze af. Ja, ze waren vrijgevochten. En ja, ze hadden een afkeer van alles wat burgerlijk was. Zeker, ze waren wegbereiders van de roerige jaren zestig. Niet mis allemaal, maar het legendarische ‘On the road’ van Jack Kerouac, dat ik ooit  met hoge verwachtingen begon te lezen, stelde me zwaar teleur. Ik vond het gewoon een saai boek. That’s not writing, that’s typing. Dat had Truman Capote erover op te merken en dat was wat mij betreft precies in de roos.

Ik heb zo’n idee dat de enige Beat-schrijvers van belang de licht hysterische Allen Ginsberg, de alleszins gestoorde William Burroughs, en Gregory Corso waren. Corso was niet hysterich, noch gestoord, wel getourmenteerd en onaangepast. Zijn 16-jarige moeder vertrok met de noorderzon toen hij een maand oud was. De eerste elf jaar van zijn leven bracht hij bij ten minste vijf pleeggezinnen door, zijn vader bezocht hem nooit. Hij groeide op als kleine straatcrimineel, maar vatte in de gevangenisbibliotheek een liefde op voor de klassieken. Daarmee werd de basis gelegd voor poëzie die zowel streetwise als verheven is.

Ooit beschreef Jack Kerouac Gregory Corso als a tough young kid from the Lower East Side who rose like an angel over the rooftops and sang Italian songs as sweet as Caruso and Sinatra, but in words…

Of dit eerbetoon overdreven is of niet, het is stellig het mooiste dat ik van Kerouac heb gelezen.

Ooit zag en hoorde ik Gregory Corso in een tv-documentaire ‘The whole mess… almost’ voordragen. De sardonische, theatrale wijze waarop hij dat deed, met een kopstem waarmee hij de personages in zijn gedicht leek te willen ridiculiseren, intrigeerde me. Het was duidelijk dat hij de draak stak met zijn eigen wanhoop. Het dwong een soort bewondering af, maar gaf ook een ongemakkelijk gevoel, alsof je iemand op een slap koord zag balanceren. Het zat niet ver af van dronkemansgelal. Hier was duidelijk een man aan het woord met een geringe drang tot zelfbehoud. Het is heel goed mogelijk, zelfs waarschijnlijk, dat Corso onder invloed was tijdens deze voordracht. Dat was hij immers meestal. Op de meeste foto’s die op latere leeftijd van hem zijn genomen, ziet hij er uit als een verlopen zwerver. Soms heeft hij nog nette kleren aan, maar z’n kop zegt alles. Vaak kijkt hij met superieure zelfverachting in de lens – jullie kunnen me wat.

Terug naar de ‘personages’ in ‘The whole mess… almost’. Wie zijn dat? Gewoon, de Meest Gewichtige Zaken des Levens. Those things most important in Life. Zoals: Truth, God, Faith Hope Charity, enzovoorts. Ze worden voorgesteld als jammerlijke parasieten, waarmee de dichter voor eens en altijd wenst af te rekenen. Vergeefs proberen ze aan hun lot te ontkomen. Ondanks hun protesten, hun dreigementen, de huichelachtige excuses die ze aanvoeren voor wat ze hem hebben aangedaan en hun beloftes van beterschap, gooit hij ze allemaal resoluut uit het raam van zijn small, furnished, room, zes hoog. Good riddance! Alleen bij Beauty gaat het anders. Ook haar gooit hij uit het raam, maar hij krijgt onmiddellijk spijt. Als een gek rent hij naar beneden en weet haar nog net op tijd op te vangen, voordat ze te pletter valt.

‘Je hebt me gered,’ fleemt ze. Hij zet haar neer en bijt haar toe: ‘Wegwezen.’

De moraal van dit fragment is natuurlijk dat schoonheid vaak een valse verleidster is, maar dat je haar desondanks alles – bijna alles – vergeeft. Want als je haar om zeep helpt, wat is het leven dan nog waard?

Overigens is ‘humor’ het enige wat de dichter rest in zijn kleine onderkomen. Hij beseft dat hij zich niet zo gemakkelijk van humor kan ontdoen. Want dan zou hij… ‘het raam uit het raam’ moeten gooien! (out the window with the window!)

Hieronder het hele gedicht ‘The whole mess… almost’ (de stem is overigens niet van Corso. Veel te Brits):

Tot slot: Corso’s beroemdste gedicht was ‘Bomb’, een omstreden liefdesverklaring aan De Bom: Grandest of all snatched sky /I cannot hate you….. you are as cruel as man makes you/and you’re no crueler than cancer.

Kortom: als één dichter de schoonheid ook in haar meest extreme manifestaties was toegedaan, dan was het Gregory Corso.

Hier een fragment: